ဝါသနာဘာဂီ ဆက်တိုင်းမှီ

This article was published in The Voice Daily Newspaper, Vol. 4, No. 222, on 26 December 2016.

<Zawgyi Version>

ဝါသနာဆိုေသာ စကားရပ္သည္ မူလျမန္မာစကားမဟုတ္ေခ်။ ပါဠိစကားလံုး ျဖစ္ေျခရာ ဝါသနာအေၾကာင္းကို ေျပာဆိုရာ၌ ပါဠိကဖြင့္ေသာ ဝါသနာအေၾကာင္းကို အရင္ေျပာဆိုရေပမည္။  ဦးဟုတ္စိန္ ပါဠိ-ျမန္မာ အဘိဓာန္၌ ဝါသနာ ထံုျခင္း၊ အထံု ဟုျပဆိုသည္။ အရင္က ရွိခဲ႔ဘူးေသာ အာရံုတို႔သည္ စိတ္အစဥ္၌ စြဲၿငိိေနသည္ကို ဝါသနာရွိသည္ဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္သည္။  ေကာင္းသည့္ အာရံုကို ဝါသနာရွိေနပါက သမၼာဆႏၵျဖစ္ၿပီး၊ မေကာင္းေသာအာရံုကို ဝါသနာရွိေနပါက ကိေလသာဟု မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္၏ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ၌ ဆိုသည္။  ထို႔ေၾကာင့္ ေကာင္းေသာ ဝါသနာစရိုက္မ်ား ေမြးျမဴထူေထာင္ၾကရန္ ဆရာေတာ္ႀကီးက တိုက္တြန္းခဲ႔သည္။ ဤကား ေလာကုတၱရာအလိုတည္း။

ေလာကီအလိုတြင္ ဝါသနာဟူသည္ မိမိစိတ္ဝင္စားရာ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုခုျပဳလုပ္ျခင္းဟု စာေရးသူ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်င္ပါသည္။  ဝါသနာမ်ိဳးစံုရွိသည္တြင္ စာေရး၊ စာဖတ္ျခင္း၊ ငါးေမြးျမဴျခင္း၊ ပန္းအလွျပဳျပင္ျခင္းစသည့္ အိမ္တြင္းဝါသနာမ်ား၊ အားကစား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ပန္းဥယာဥ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ ခရီးထြက္ျခင္း စေသာ အိမ္ျပင္ပဝါသနာမ်ား၊ တံဆိပ္ေခါင္း၊ ေငြဒဂၤါးစသည္တို႔ကို စုေဆာင္းေသာ ဝါသနာ၊ ဓါတ္ပံုရိုက္ကူးျခင္း၊ ငွက္ၾကည့္ျခင္း၊ အာကာသ နကၡတၱာရာေလ့လာျခင္း စသည့္ ေစာင့္ၾကည့္ေသာ ဝါသနာဟူ၍ ခြဲျုခားနိုင္သည္။  မည္သည့္ဝါသနာရွိသည္ျဖစ္ေစ မိမိဝါသနာပါရာ လႈပ္ရွားမႈကို အားစိုက္လုပ္ေဆာင္ပါက တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ အက်ိဳးအျမတ္ တစ္ခုခုရရွိမည္မွာ အေသခ်ာပင္ ျဖစ္သည္။  အေျခခံအားျဖင့္ မိမိအခ်ိန္ကို တစ္ခုခုအတြက္ အသံုးခ်ေနျဖစ္သည္ ျဖစ္ရာ အခ်ည္းႏွီးမျဖစ္ေခ်။  ဝါသနာတစ္ခုခုအရင္းခံရွိပါက စိတ္ေလလြင့္မႈ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ အာရံုစိုက္စရာ တစ္ခုခု ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ 

ဥပမာျပဆိုခဲ႔ေသာ အိမ္တြင္းဝါသနာမ်ားကို ၾကည့္ပါ။ စာဖတ္ျခင္းမွ အသိဥာဏ္ အေတြးအေခၚ ဖြံ႔ျဖိဳးနိုင္သည္။ ငါးေမြးျမဴျခင္းမွ စိတ္ၾကည္ႏူးမႈရနိုင္သည္။ အပန္းေျဖရာ အာရံုတစ္ခုရနိုင္သည္။  ပန္းအလွ ျပဳျပင္ျခင္းမွလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္ ျဖစ္သည္။  အခ်ိဳ႕ဝါသနာမ်ားမွာ ေလ့လာမႈမ်ားလာသည္ႏွင့္ အညီ ကြ်မ္းက်င္လာၿပီး မိမိဘဝရပ္တည္မႈ တစ္ခုအေနနွင့္ပင္ အသံုးခ်လာနိုင္သည္ကို ေတြ႔ရမည္။  ဝါသနာကို အရင္းတည္ၿပီး ဘဝရပ္တည္မႈရရွိေနၾကေသာ သူအမ်ားစုသည္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသည္။ မိမိတို႔ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းႏွင့္ မိမိတို႔၏ စိတ္ဝင္စားမႈ တစ္ထပ္တည္းက်ေသာေၾကာင့္ ျ့ဖစ္သည္။ မိမိတို႔၏ လုပ္ငန္းခြင္သည္ ေပ်ာ္စရာေကာင္းလာသည္။ ေပ်ာ္စရာေကာင္းသည့္ လုပ္ငန္းခြင္သည္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ေပးစြမ္းနုိင္သည္။ မိမိကိုယ္ကို စိတ္ေက်နပ္မႈ၊ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈမ်ားသည္ သာယာခ်မ္းေျမ့ေသာ မိသားစုဘဝကို ေပးစြမ္းလာနိုင္သည္။ 

စုေဆာင္းျခင္း ဝါသနာသည္ ဝါသနာ အရပ္ရပ္တို႔တြင္ ထင္ရွားသည္။  စုေဆာင္းျခင္းဝါသနာ၏ အစသည္ ကမာၻဦးေက်ာက္ေခတ္မွပင္ စသည္ဟု ဖတ္ရႈမွတ္သားဖူးပါသည္။ ေက်ာက္ေခတ္ေန လူသားတို႔သည္ ရွာေဖြရရွိေသာ အစားအစာတို႔ကို စုေဆာင္းၾကသည္။ ေရွးအီဂ်စ္တို႔သည္ ကမာၻအႏွံမွ စာအုပ္မ်ား စုေဆာင္းရာ အလက္ဇန္းၿဒီးယား စာၾကည့္တိုက္ႀကီး ျဖစ္လာသည္။  ေငြဒဂၤါး၊ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း၊ ေရွးေခတ္ေၾကြထည္မ်ား၊ ဆုတံဆိပ္မ်ား၊ ရင္ထိုးမ်ား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား၊ သတၱဳနမူနာမ်ား၊ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား၊ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုစသည့္ အနုပညာပစၥည္းမ်ားမွသည္ ေျမပံု၊ ကစားစရာအရုပ္၊ မီးျခစ္ဆံဘူး၊ စီးကရက္ဘူးခြံ၊ ရုပ္ရွင္ပိုစတာ၊ ၾကယ္သီး၊ CD/DVD ေခြမ်ား၊ ထီလက္မွတ္အေဟာင္းမ်ား၊ ပုလင္းဖံုးခြံ၊ ဇြန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေရခဲေသတၱာတြင္ ကပ္ေသာ သံလိုက္ရုပ္မ်ား၊ လိပ္ျပာႏွင့္ အျခား အင္းဆက္ အေသေကာင္မ်ား၊ အိတ္ေဆာင္ျပကၡဒိန္ငယ္မ်ား၊ နာရီအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေဘာပင္စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးစံု စုေဆာင္းၾကသည္။ 

စာေရးသူေတြ႔ၾကံဳဘူးသည္႔ ထူးျခားေသာ စုေဆာင္းမႈတစ္ခုကို အခါသင့္၍ ေျပာျပလိုပါသည္။  ၄င္းပုဂၢိဳလ္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ကိစၥျဖင့္ ေလယာဥ္မၾကာခဏစီးကာ နိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ သြားေရာက္ရသည္။  အခ်ိဳ႔မွာ ေလယဥ္မူးတက္သျဖင့္ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားက ပ်ိဳ႔အန္လွ်င္အသံုးျပဳရန္ မိမိတို႔ ေလေၾကာင္းလိုင္း တံဆိပ္မ်ား ရိုက္ႏွိပ္ထားေသာ စကၠဴအိတ္ငယ္မ်ား(air sickness bags) ေပးထားတတ္္သည္။ ထိုပုဂၢိဳလ္မွာ အလုပ္ကိစၥျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ မိသားစု အေပ်ာ္ခရီးျဖစ္ေစေလယာဥ္စီးျဖစ္တိုင္း ထိုအိတ္ငယ္မ်ားကို မိမိ၏ စုေဆာင္းမႈအတြက္ အိမ္ျပန္သယ္လာေလ့ရွိသည္။  သူ၏ မိတ္ေဆြမ်ားကလည္း ေလယာဥ္စီးျဖစ္လွ်င္ ထိုအိတ္ငယ္မ်ား ယူလာေပးၾကသည္။  ဆင္တူျဖစ္ၿပီး ထပ္ေနေသာ အိတ္မ်ားကို ဝါသနာတူ စုေဆာင္းသူမ်ားႏွင့္ လဲလွယ္သည္။  တစ္ျဖည္းျဖည္းနွင့္ ၄င္း၏ စုေဆာင္းမႈမွာ မ်ားျပားလာခဲ႔ရာ စကၠဴအိတ္ငယ္ေပါင္း ၃၇၀၀ ခန္႔စုေဆာင္းရရွိၿပီး ကမာၻ႔စံခ်ိန္တင္နိုင္ခဲ႔သည္။  ၄င္း၏အဆိုအရ အႏွစ္သက္ဆံုး အိတ္မွာ ကိုလံဘီယာ အာကသယာဥ္မွ အိတ္ငယ္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။     

စုေဆာင္းျခင္း ဝါသနာတို႔တြင္ တံဆိပ္ေခါင္းစုေဆာင္းျခင္းသည္ အလြန္ထင္ရွားသည္။ တံဆိပ္ေခါင္း စုေဆာင္းသူတို႔ ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္မွာ “Hobby of Kings, King of Hobbies - ဘုရင္တို႔၏ ဝါသနာ၊ ဝါသနာတို႔၏ ဘုရင္” ဟူူ၍ျဖစ္သည္။  တစ္ကယ္လည္း ဘုရင္တို႔၏ ဝါသနာျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလန္ျပည့္ရွင္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ မင္းျမတ္ ၅၊ ယခု လက္ရွိ ဘုရင္မႀကီး အဲလစ္ဇဘတ္ ၂ တို႔သည္ ထင္ရွားသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က တရုတ္သမၼတ ရွီက်င္းပင္ အဂၤလန္နိုင္ငံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ရာတြင္ ဘုရင္မႀကီးနွင့္ ေတြ႔ဆံုရာ၌ တံဆိပ္ေခါင္း အယ္လဘန္ (album) လက္ေဆာင္ေပးခဲ႔သည္။ ဘုရင္မႀကီး၏ တံဆိပ္ေခါင္းစုေဆာင္းမႈမွာ ၄င္း၏ အဘိုးထံမွ အေမြရခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ၿပီး တန္ဘိုးသတ္မွတ္မရနိုင္ေျခ။ ကမာၻေပၚ၌ ရွားပါးေပ့ဆိုေသာ တံဆိပ္ေခါင္းႏွင့္ စာပို႔သမိုင္းဆိုင္ရာ ပစၥည္းမ်ား စုေဆာင္းထားရွိသည္။

ထိုင္းနိုင္ငံမွ မင္းသမီးႀကီး သီရိဒံုသည္လည္း တံဆိပ္ေခါင္းနွင့္ ပို႔စကတ္စုေဆာင္းသူ တစ္ဦးျဖစ္သည္။  ထိုင္းနိုင္ငံ တံဆိပ္ေခါင္းစုေဆာင္းသူမ်ား အသင္း၏ နာယကႀကီး တစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။  မင္းသမီးႀကီးမွာ နိုင္ငံရပ္ျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႔ ေရာက္ရွိလွ်င္ ထိုနိုင္ငံမွ ပို႔စကတ္အခ်ိဳ႕ကို မိမိ၏အမည္ျဖင့္ လိပ္မူူ၍ စုေဆာင္းရန္ ျပန္လည္ေပးပို႔ေလ့ရွိသည္။ အေမရိကန္ သမၼတႀကီး ဖရန္းကလင္း ရုစဗဲ႔၊ ဟာသသရုပ္ေဆာင္ ခ်ာလီခ်က္ပလင္ စသည္ျဖင့္ ထင္ရွားေသာ တံဆိပ္ေခါင္းစုေဆာင္းသူ အမ်ားအျပားရွိသည္။  ျမန္မာနိုင္ငံတြင္လည္း အနုပညာရွင္ ဦးေအာင္မင္း၊ ဒီဇိုင္နာ ဦးမ်ိဳးေဆြသန္း၊ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္ ၿဖိဳးေငြစိုး၊ ဥကၠာဦးသာ စသည္ျဖင့္ တံဆိပ္ေခါင္းစိတ္ဝင္စားေသာ ဝါသနာရွင္မ်ား ရွိေနေပေသးသည္။  ယခု နိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီး ဦးထင္ေက်ာ္မွာလည္း တံဆိပ္ေခါင္း စုေဆာင္းေသာ ဝါသနာရွိသည္ဟု သိရ၍ ဝမ္းေျမာက္ရပါသည္။

စုေဆာင္းျခင္း ဝါသနာကို ဆက္လက္ေလ့လာပါဦးစို႔။ စုေဆာင္းသူသည္ အခ်ိန္ျပည့္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနသည္ကိုေတြ႔ရမည္။  မိမိ၏ စုေဆာင္းမႈ (collection) အေပၚ မိမိေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္ေနမည္။ မိမိစုေဆာင္းမႈထဲသို႔ ပစၥည္း အသစ္တစ္ခုေရာက္လာတိုင္း ေပ်ာ္ရႊင္ရမည္။  စုေဆာင္းရာမွ အရာရာကို စံနစ္တက် ကိုင္တြယ္တက္ေသာသူ ျဖစ္လာမည္။  ပန္းခ်ီကား၊ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္း၊ တံဆိပ္ေခါင္း၊ ေငြဒဂၤါး စသည္တို႔သည္ တစ္ခ်ိန္တြင္ ေငြေၾကးအျမတ္အစြန္း ရလာနိုင္ေပသည္။  စုေဆာင္းျခင္းသာမက၊ အျခားေသာဝါသနာမ်ားသည္လည္း ေငြေၾကးအျမတ္အစြန္း ရနိုင္ေပေသးသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ပန္းခ်ီဆြဲျခင္းဝါသနာရွင္သည္ မိမိဝါသနာပါရာ လုပ္ကိုင္ရင္း ကြ်မ္းက်င္မႈအလိုက္ ေငြေၾကးအျမတ္အစြန္း ရရွိနိုင္ေပသည္။ 

အခ်ိုဳ႕ကလည္း ဝါသနာဆိုတာ ေငြေၾကးအကုန္အက်မ်ားတယ္လို႔ ထင္ၾကသည္။  ဒါကေတာ့ မိမိတက္နိုင္သည့္ အေနအထားကို ခ်ိန္ညွိရေပမည္။  ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာမ်ား စုေဆာင္းသူတစ္ဦးသည္ အျခားပစၥည္းစုဆာင္းသူမ်ားထက္ ပိုမို၍ ကုန္ၾကစာရိတ္သက္သာနိုင္သည္။  ေရကူးအားကစား ဝါသနာပါသူ၏ ကုန္ၾကစာရိတ္သည္ ေဂါက္သီးရိုက္အားကစားဝါသနာပါသူေလာက္ မရွိနိုင္ေျခ။  ဝါသနာဟူသည္ ရည္ရွည္လုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ေလရာ မိမိ budget ကို မိမိခ်ိန္ညွိရမည္ ျဖစ္သည္။  ထို႔ျပင္ဝါသနာဟူသည္မွာ ေျပာင္းလဲတက္သည့္သေဘာလဲရွိေလသည္။ ငယ္စဥ္က ဝါသနာက တစ္မ်ိဳး၊ အသက္အရြယ္ရလာေတာ့ စိတ္ဝင္စားမႈေျပာင္းလဲၿပီး ဝါသနာ အသစ္မ်ားျဖစ္ေပၚလာတက္သည္။  မိမိ၏ဝါသနာ အစစ္အမွန္ကို ေဖၚထုတ္ေတြ႔ရွိသြားၿပီဆိုလွ်င္ေတာ့ ထုိဝါသနာကို ရာသက္ပန္ ထိန္းသိမ္းသြားၾကေတာ့သည္။

မိဘအမ်ားစုသည္ မိမိတို႔၏ ရင္ေသြးငယ္မ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ရာတြင္ မိမိတို႔၏ အတၱကို ေရွ႕တန္းတင္လွ်က္ မိမိတို႔ျဖစ္ေစခ်င္သည္ကို သားသမီးငယ္တို႔အား ဖိအားေပး၍ ႀကိဳးစားေစၾကရာ ကေလး၏ ဝါသနာ (hobby)၊ ပင္ကုိယ္ဗီဇ ကြ်မ္းက်င္မႈ (talent) ႏွင့္ အိပ္မက္ (dream) တို႔ကို လစ္လ်ဴရႈထား တက္ၾကသည္။ ေလာကတြင္ အားကစားျဖင့္ ေအာင္ျမင္ေနသူ၊ စာေရး၊ စာဖတ္ျခင္းအလုပ္တို႔ျဖင့္ ရပ္တည္ေနသူ၊ မိမိစိတ္ဝင္စားရာ ေလ့လာၿပီး ေက်နပ္ေနသူ အမ်ားအျပားရွိသည္။  စာေရးသူ၏ ပုဂၢလိက ခံယူခ်က္အရ ေအာင္ျမင္မႈအစစ္အမွန္သည္ မိမိကိုယ္ကို ေက်နပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။  ဤေနရာတြင္ ဝါသနာပါရာမွ လြဲၿပီးအျခား မလုပ္ရဟု မဆိုလိုေပ။ မိမိဘဝရပ္တည္မႈအတြက္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းတစ္ခုခုႏွင့္ တြဲဖက္၍ မိမိဝါသနာပါရာ လုပ္ငန္းရပ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္နိုင္ပါက ပို၍ေကာင္းမြန္ေပမည္။  မိမိတို႔အားလပ္ေသာ အခ်ိန္ပိုေလးမ်ားတြင္ ဝါသနာပါရာ လုပ္ေဆာင္နိုင္သည္။  ဝါသနာတူ မိတ္ေဆြမ်ားရွာေဖြ၍ အခ်က္အလက္ ဖလွယ္ျခင္း၊ အေတြ႔အၾကံဳမွ်ေဝျခင္း စသည္ျ့ဖင့္ မိတ္ေဆြ တိုးပြားနုိင္သည္။ ေပ်ာ္စရာေကာင္းေသာ ဘဝကို ထုိဝါသနာလုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိေသာအခါ မိမိ၏ စိတ္သည္၊ စိတ္ဓါတ္ၾကျခင္း၊ စိတ္အားငယ္ျခင္းတို႔ ပေပ်ာက္ၿပီး အသက္ေမြးမႈ လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ ခြန္အားမ်ားရရွိေပမည္။  ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို အိမ္တြင္းဝါသနာလုပ္ငန္းရပ္မ်ား ေဖၚထုတ္လုပ္ေဆာင္ေစျခင္းျဖင့္ အာရံုစူးစိုက္မႈ (concentration)၊ အေသးစိတ္လုပ္ကိုင္နိုင္မႈ၊ သပ္ရပ္စြာ လုပ္ကိုင္တက္မႈတို႔ကို ရရွိေစမည္။  အားကစားကဲ႔သို႔ေသာ အခ်ိဳ႕ဝါသနာမ်ားမွလည္း အသင္းအဖြဲ႔ လုပ္ကိုင္နိုင္မႈ (teamwork)၊ ကိုယ္ခႏာၱၾကံ့ခိုင္မႈ (fitness)၊ အခ်ိန္တိက်ေလးစားလိုက္နာမႈ စသည္ျဖင့္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားနိုင္ေလသည္။  ထိုကဲ႔သို႔ အက်ိဳးအျမတ္ေကာင္း မ်ားစြာ ရရွိမည္ျဖစ္ေလရာ လူငယ္တို႔၏ ဝါသနာမ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ေဖာ္ထုတ္ ေလ့က်င့္ေပးသင့္ေပသည္။

ငွက္ခါး

<Unicode Version>

ဝါသနာဆိုသော စကားရပ်သည် မူလမြန်မာစကားမဟုတ်ချေ။ ပါဠိစကားလုံး ဖြစ်ခြေရာ ဝါသနာအကြောင်းကို ပြောဆိုရာ၌ ပါဠိကဖွင့်သော ဝါသနာအကြောင်းကို အရင်ပြောဆိုရပေမည်။  ဦးဟုတ်စိန် ပါဠိ-မြန်မာ အဘိဓာန်၌ ဝါသနာ ထုံခြင်း၊ အထုံ ဟုပြဆိုသည်။ အရင်က ရှိခဲ့ဘူးသော အာရုံတို့သည် စိတ်အစဉ်၌ စွဲငြိိနေသည်ကို ဝါသနာရှိသည်ဟု မှတ်ယူရမည်ဖြစ်သည်။  ကောင်းသည့် အာရုံကို ဝါသနာရှိနေပါက သမ္မာဆန္ဒဖြစ်ပြီး၊ မကောင်းသောအာရုံကို ဝါသနာရှိနေပါက ကိလေသာဟု မဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော်၏ ကိုယ်ကျင့်အဘိဓမ္မာ၌ ဆိုသည်။  ထို့ကြောင့် ကောင်းသော ဝါသနာစရိုက်များ မွေးမြူထူထောင်ကြရန် ဆရာတော်ကြီးက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဤကား လောကုတ္တရာအလိုတည်း။
လောကီအလိုတွင် ဝါသနာဟူသည် မိမိစိတ်ဝင်စားရာ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုခုပြုလုပ်ခြင်းဟု စာရေးသူ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုချင်ပါသည်။  ဝါသနာမျိုးစုံရှိသည်တွင် စာရေး၊ စာဖတ်ခြင်း၊ ငါးမွေးမြူခြင်း၊ ပန်းအလှပြုပြင်ခြင်းစသည့် အိမ်တွင်းဝါသနာများ၊ အားကစား ပြုလုပ်ခြင်း၊ ပန်းဥယာဉ်စိုက်ပျိုးခြင်း၊ ခရီးထွက်ခြင်း စသော အိမ်ပြင်ပဝါသနာများ၊ တံဆိပ်ခေါင်း၊ ငွေဒင်္ဂါးစသည်တို့ကို စုဆောင်းသော ဝါသနာ၊ ဓါတ်ပုံရိုက်ကူးခြင်း၊ ငှက်ကြည့်ခြင်း၊ အာကာသ နက္ခတ္တာရာလေ့လာခြင်း စသည့် စောင့်ကြည့်သော ဝါသနာဟူ၍ ခွဲြုခားနိုင်သည်။  မည်သည့်ဝါသနာရှိသည်ဖြစ်စေ မိမိဝါသနာပါရာ လှုပ်ရှားမှုကို အားစိုက်လုပ်ဆောင်ပါက တစ်ချိန်ချိန်တွင် အကျိုးအမြတ် တစ်ခုခုရရှိမည်မှာ အသေချာပင် ဖြစ်သည်။  အခြေခံအားဖြင့် မိမိအချိန်ကို တစ်ခုခုအတွက် အသုံးချနေဖြစ်သည် ဖြစ်ရာ အချည်းနှီးမဖြစ်ချေ။  ဝါသနာတစ်ခုခုအရင်းခံရှိပါက စိတ်လေလွင့်မှု မဖြစ်တော့ဘဲ အာရုံစိုက်စရာ တစ်ခုခု ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။ 
ဥပမာပြဆိုခဲ့သော အိမ်တွင်းဝါသနာများကို ကြည့်ပါ။ စာဖတ်ခြင်းမှ အသိဉာဏ် အတွေးအခေါ် ဖွံ့ဖြိုးနိုင်သည်။ ငါးမွေးမြူခြင်းမှ စိတ်ကြည်နူးမှုရနိုင်သည်။ အပန်းဖြေရာ အာရုံတစ်ခုရနိုင်သည်။  ပန်းအလှ ပြုပြင်ခြင်းမှလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပင် ဖြစ်သည်။  အချို့ဝါသနာများမှာ လေ့လာမှုများလာသည်နှင့် အညီ ကျွမ်းကျင်လာပြီး မိမိဘဝရပ်တည်မှု တစ်ခုအနေနှင့်ပင် အသုံးချလာနိုင်သည်ကို တွေ့ရမည်။  ဝါသနာကို အရင်းတည်ပြီး ဘဝရပ်တည်မှုရရှိနေကြသော သူအများစုသည် ပျော်ရွှင်ကြသည်။ မိမိတို့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းနှင့် မိမိတို့၏ စိတ်ဝင်စားမှု တစ်ထပ်တည်းကျသောကြောင့် ြ့ဖစ်သည်။ မိမိတို့၏ လုပ်ငန်းခွင်သည် ပျော်စရာကောင်းလာသည်။ ပျော်စရာကောင်းသည့် လုပ်ငန်းခွင်သည် အောင်မြင်မှုများ ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ မိမိကိုယ်ကို စိတ်ကျေနပ်မှု၊ လုပ်ငန်းအောင်မြင်မှုများသည် သာယာချမ်းမြေ့သော မိသားစုဘဝကို ပေးစွမ်းလာနိုင်သည်။ 
စုဆောင်းခြင်း ဝါသနာသည် ဝါသနာ အရပ်ရပ်တို့တွင် ထင်ရှားသည်။  စုဆောင်းခြင်းဝါသနာ၏ အစသည် ကမ္ဘာဦးကျောက်ခေတ်မှပင် စသည်ဟု ဖတ်ရှုမှတ်သားဖူးပါသည်။ ကျောက်ခေတ်နေ လူသားတို့သည် ရှာဖွေရရှိသော အစားအစာတို့ကို စုဆောင်းကြသည်။ ရှေးအီဂျစ်တို့သည် ကမ္ဘာအနှံမှ စာအုပ်များ စုဆောင်းရာ အလက်ဇန်းဒြီးယား စာကြည့်တိုက်ကြီး ဖြစ်လာသည်။  ငွေဒင်္ဂါး၊ ရှေးဟောင်းပစ္စည်း၊ ရှေးခေတ်ကြွေထည်များ၊ ဆုတံဆိပ်များ၊ ရင်ထိုးများ၊ ကျောက်မျက်ရတနာများ၊ သတ္တုနမူနာများ၊ တံဆိပ်ခေါင်းများ၊ ပန်းချီ၊ ပန်းပုစသည့် အနုပညာပစ္စည်းများမှသည် မြေပုံ၊ ကစားစရာအရုပ်၊ မီးခြစ်ဆံဘူး၊ စီးကရက်ဘူးခွံ၊ ရုပ်ရှင်ပိုစတာ၊ ကြယ်သီး၊ CD/DVD ခွေများ၊ ထီလက်မှတ်အဟောင်းများ၊ ပုလင်းဖုံးခွံ၊ ဇွန်းအမျိုးမျိုး၊ ရေခဲသေတ္တာတွင် ကပ်သော သံလိုက်ရုပ်များ၊ လိပ်ပြာနှင့် အခြား အင်းဆက် အသေကောင်များ၊ အိတ်ဆောင်ပြက္ခဒိန်ငယ်များ၊ နာရီအမျိုးမျိုး၊ ဘောပင်စသည်ဖြင့် အမျိုးစုံ စုဆောင်းကြသည်။ 
စာရေးသူတွေ့ကြုံဘူးသည့် ထူးခြားသော စုဆောင်းမှုတစ်ခုကို အခါသင့်၍ ပြောပြလိုပါသည်။  ၄င်းပုဂ္ဂိုလ်မှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ကိစ္စဖြင့် လေယာဉ်မကြာခဏစီးကာ နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ သွားရောက်ရသည်။  အချို့မှာ လေယဉ်မူးတက်သဖြင့် လေကြောင်းလိုင်းများက ပျို့အန်လျှင်အသုံးပြုရန် မိမိတို့ လေကြောင်းလိုင်း တံဆိပ်များ ရိုက်နှိပ်ထားသော စက္ကူအိတ်ငယ်များ(air sickness bags) ပေးထားတတ််သည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မှာ အလုပ်ကိစ္စဖြင့် ဖြစ်စေ၊ မိသားစု အပျော်ခရီးဖြစ်စေလေယာဉ်စီးဖြစ်တိုင်း ထိုအိတ်ငယ်များကို မိမိ၏ စုဆောင်းမှုအတွက် အိမ်ပြန်သယ်လာလေ့ရှိသည်။  သူ၏ မိတ်ဆွေများကလည်း လေယာဉ်စီးဖြစ်လျှင် ထိုအိတ်ငယ်များ ယူလာပေးကြသည်။  ဆင်တူဖြစ်ပြီး ထပ်နေသော အိတ်များကို ဝါသနာတူ စုဆောင်းသူများနှင့် လဲလှယ်သည်။  တစ်ဖြည်းဖြည်းနှင့် ၄င်း၏ စုဆောင်းမှုမှာ များပြားလာခဲ့ရာ စက္ကူအိတ်ငယ်ပေါင်း ၃၇၀၀ ခန့်စုဆောင်းရရှိပြီး ကမ္ဘာ့စံချိန်တင်နိုင်ခဲ့သည်။  ၄င်း၏အဆိုအရ အနှစ်သက်ဆုံး အိတ်မှာ ကိုလံဘီယာ အာကသယာဉ်မှ အိတ်ငယ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။    
စုဆောင်းခြင်း ဝါသနာတို့တွင် တံဆိပ်ခေါင်းစုဆောင်းခြင်းသည် အလွန်ထင်ရှားသည်။ တံဆိပ်ခေါင်း စုဆောင်းသူတို့ ပြောဆိုလေ့ရှိသည်မှာ “Hobby of Kings, King of Hobbies - ဘုရင်တို့၏ ဝါသနာ၊ ဝါသနာတို့၏ ဘုရင်” ဟူူ၍ဖြစ်သည်။  တစ်ကယ်လည်း ဘုရင်တို့၏ ဝါသနာဖြစ်ပါသည်။ အင်္ဂလန်ပြည့်ရှင် ဂျော့ဘုရင် မင်းမြတ် ၅၊ ယခု လက်ရှိ ဘုရင်မကြီး အဲလစ်ဇဘတ် ၂ တို့သည် ထင်ရှားသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်းပင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံသို့ လာရောက်လည်ပတ်ရာတွင် ဘုရင်မကြီးနှင့် တွေ့ဆုံရာ၌ တံဆိပ်ခေါင်း အယ်လဘန် (album) လက်ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ ဘုရင်မကြီး၏ တံဆိပ်ခေါင်းစုဆောင်းမှုမှာ ၄င်း၏ အဘိုးထံမှ အမွေရခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး တန်ဘိုးသတ်မှတ်မရနိုင်ခြေ။ ကမ္ဘာပေါ်၌ ရှားပါးပေ့ဆိုသော တံဆိပ်ခေါင်းနှင့် စာပို့သမိုင်းဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများ စုဆောင်းထားရှိသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံမှ မင်းသမီးကြီး သီရိဒုံသည်လည်း တံဆိပ်ခေါင်းနှင့် ပို့စကတ်စုဆောင်းသူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။  ထိုင်းနိုင်ငံ တံဆိပ်ခေါင်းစုဆောင်းသူများ အသင်း၏ နာယကကြီး တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။  မင်းသမီးကြီးမှာ နိုင်ငံရပ်ခြားတိုင်းပြည်များသို့ ရောက်ရှိလျှင် ထိုနိုင်ငံမှ ပို့စကတ်အချို့ကို မိမိ၏အမည်ဖြင့် လိပ်မူူ၍ စုဆောင်းရန် ပြန်လည်ပေးပို့လေ့ရှိသည်။ အမေရိကန် သမ္မတကြီး ဖရန်းကလင်း ရုစဗဲ့၊ ဟာသသရုပ်ဆောင် ချာလီချက်ပလင် စသည်ဖြင့် ထင်ရှားသော တံဆိပ်ခေါင်းစုဆောင်းသူ အများအပြားရှိသည်။  မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း အနုပညာရှင် ဦးအောင်မင်း၊ ဒီဇိုင်နာ ဦးမျိုးဆွေသန်း၊ ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် ဖြိုးငွေစိုး၊ ဥက္ကာဦးသာ စသည်ဖြင့် တံဆိပ်ခေါင်းစိတ်ဝင်စားသော ဝါသနာရှင်များ ရှိနေပေသေးသည်။  ယခု နိုင်ငံတော် သမ္မတကြီး ဦးထင်ကျော်မှာလည်း တံဆိပ်ခေါင်း စုဆောင်းသော ဝါသနာရှိသည်ဟု သိရ၍ ဝမ်းမြောက်ရပါသည်။
စုဆောင်းခြင်း ဝါသနာကို ဆက်လက်လေ့လာပါဦးစို့။ စုဆောင်းသူသည် အချိန်ပြည့် ပျော်ရွှင်နေသည်ကိုတွေ့ရမည်။  မိမိ၏ စုဆောင်းမှု (collection) အပေါ် မိမိကျေနပ်ပျော်ရွှင်နေမည်။ မိမိစုဆောင်းမှုထဲသို့ ပစ္စည်း အသစ်တစ်ခုရောက်လာတိုင်း ပျော်ရွှင်ရမည်။  စုဆောင်းရာမှ အရာရာကို စံနစ်တကျ ကိုင်တွယ်တက်သောသူ ဖြစ်လာမည်။  ပန်းချီကား၊ ရှေးဟောင်း ပစ္စည်း၊ တံဆိပ်ခေါင်း၊ ငွေဒင်္ဂါး စသည်တို့သည် တစ်ချိန်တွင် ငွေကြေးအမြတ်အစွန်း ရလာနိုင်ပေသည်။  စုဆောင်းခြင်းသာမက၊ အခြားသောဝါသနာများသည်လည်း ငွေကြေးအမြတ်အစွန်း ရနိုင်ပေသေးသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပန်းချီဆွဲခြင်းဝါသနာရှင်သည် မိမိဝါသနာပါရာ လုပ်ကိုင်ရင်း ကျွမ်းကျင်မှုအလိုက် ငွေကြေးအမြတ်အစွန်း ရရှိနိုင်ပေသည်။ 
အချိုု့ကလည်း ဝါသနာဆိုတာ ငွေကြေးအကုန်အကျများတယ်လို့ ထင်ကြသည်။  ဒါကတော့ မိမိတက်နိုင်သည့် အနေအထားကို ချိန်ညှိရပေမည်။  နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာများ စုဆောင်းသူတစ်ဦးသည် အခြားပစ္စည်းစုဆာင်းသူများထက် ပိုမို၍ ကုန်ကြစာရိတ်သက်သာနိုင်သည်။  ရေကူးအားကစား ဝါသနာပါသူ၏ ကုန်ကြစာရိတ်သည် ဂေါက်သီးရိုက်အားကစားဝါသနာပါသူလောက် မရှိနိုင်ခြေ။  ဝါသနာဟူသည် ရည်ရှည်လုပ်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်လေရာ မိမိ budget ကို မိမိချိန်ညှိရမည် ဖြစ်သည်။  ထို့ပြင်ဝါသနာဟူသည်မှာ ပြောင်းလဲတက်သည့်သဘောလဲရှိလေသည်။ ငယ်စဉ်က ဝါသနာက တစ်မျိုး၊ အသက်အရွယ်ရလာတော့ စိတ်ဝင်စားမှုပြောင်းလဲပြီး ဝါသနာ အသစ်များဖြစ်ပေါ်လာတက်သည်။  မိမိ၏ဝါသနာ အစစ်အမှန်ကို ဖေါ်ထုတ်တွေ့ရှိသွားပြီဆိုလျှင်တော့ ထိုဝါသနာကို ရာသက်ပန် ထိန်းသိမ်းသွားကြတော့သည်။
မိဘအများစုသည် မိမိတို့၏ ရင်သွေးငယ်များကို ပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင် မိမိတို့၏ အတ္တကို ရှေ့တန်းတင်လျှက် မိမိတို့ဖြစ်စေချင်သည်ကို သားသမီးငယ်တို့အား ဖိအားပေး၍ ကြိုးစားစေကြရာ ကလေး၏ ဝါသနာ (hobby)၊ ပင်ကိုယ်ဗီဇ ကျွမ်းကျင်မှု (talent) နှင့် အိပ်မက် (dream) တို့ကို လစ်လျူရှုထား တက်ကြသည်။ လောကတွင် အားကစားဖြင့် အောင်မြင်နေသူ၊ စာရေး၊ စာဖတ်ခြင်းအလုပ်တို့ဖြင့် ရပ်တည်နေသူ၊ မိမိစိတ်ဝင်စားရာ လေ့လာပြီး ကျေနပ်နေသူ အများအပြားရှိသည်။  စာရေးသူ၏ ပုဂ္ဂလိက ခံယူချက်အရ အောင်မြင်မှုအစစ်အမှန်သည် မိမိကိုယ်ကို ကျေနပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။  ဤနေရာတွင် ဝါသနာပါရာမှ လွဲပြီးအခြား မလုပ်ရဟု မဆိုလိုပေ။ မိမိဘဝရပ်တည်မှုအတွက် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း လုပ်ငန်းတစ်ခုခုနှင့် တွဲဖက်၍ မိမိဝါသနာပါရာ လုပ်ငန်းရပ်များကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါက ပို၍ကောင်းမွန်ပေမည်။  မိမိတို့အားလပ်သော အချိန်ပိုလေးများတွင် ဝါသနာပါရာ လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။  ဝါသနာတူ မိတ်ဆွေများရှာဖွေ၍ အချက်အလက် ဖလှယ်ခြင်း၊ အတွေ့အကြံုမျှဝေခြင်း စသည်ြ့ဖင့် မိတ်ဆွေ တိုးပွားနိုင်သည်။ ပျော်စရာကောင်းသော ဘဝကို ထိုဝါသနာလုပ်ငန်းများမှ ရရှိသောအခါ မိမိ၏ စိတ်သည်၊ စိတ်ဓါတ်ကြခြင်း၊ စိတ်အားငယ်ခြင်းတို့ ပပျောက်ပြီး အသက်မွေးမှု လုပ်ငန်းခွင်အတွက် ခွန်အားများရရှိပေမည်။  ကျောင်းသားလူငယ်များကို အိမ်တွင်းဝါသနာလုပ်ငန်းရပ်များ ဖေါ်ထုတ်လုပ်ဆောင်စေခြင်းဖြင့် အာရုံစူးစိုက်မှု (concentration)၊ အသေးစိတ်လုပ်ကိုင်နိုင်မှု၊ သပ်ရပ်စွာ လုပ်ကိုင်တက်မှုတို့ကို ရရှိစေမည်။  အားကစားကဲ့သို့သော အချို့ဝါသနာများမှလည်း အသင်းအဖွဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်မှု (teamwork)၊ ကိုယ်ခန္တာကြံ့ခိုင်မှု (fitness)၊ အချိန်တိကျလေးစားလိုက်နာမှု စသည်ဖြင့် လေ့ကျင့်သင်ကြားနိုင်လေသည်။  ထိုကဲ့သို့ အကျိုးအမြတ်ကောင်း များစွာ ရရှိမည်ဖြစ်လေရာ လူငယ်တို့၏ ဝါသနာများကို ပြုစုပျိုးထောင် ဖော်ထုတ် လေ့ကျင့်ပေးသင့်ပေသည်။

ငှက်ခါး